ถ้ำแม่ละนามีความยาวตลอดเส้นทางที่ลำน้ำแม่ละนาลอดผ่านถึง 12 กิโลเมตร และการเดินทางชมถ้ำแห่งนี้ จากจุดเริ่มต้นจนถึงจุดปลายสุดที่ทะลุอีกด้านหนึ่งโดยไม่หยุดพักเลยนั้น ต้องใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 15 ชั่วโมงเลยทีเดียว การท่องถ้ำแม่ละนาทำได้เฉพาะในช่วงฤดูหนาวถึงฤดูร้อนเท่านั้น หรือช่วงครึ่งปีแรกเท่านั้น เพราะในช่วงครึ่งปีหลังซึ่งเป็นช่วงหน้าน้ำ ระดับน้ำในลำน้ำแม่ละนาจะสูงจนเข้าถ้ำไม่ได้ และการผจญภัยในถ้ำแห่งนี้ สงวนไว้เฉพาะนักท่องถ้ำระดับมืออาชีพเท่านั้น เพราะเป็นถ้ำที่จัดอยู่ในระดับยากถึงยากมาก ภายในถ้ำมีขนาดกว้างใหญ่ มีห้องโถงย่อยมากมาย อากาศภายในเย็นสบาย ตลอดทางคุณจะได้ชมหินงอกหินย้อย ม่านหิน และเสาหิน ซึ่งในบางจุดนั้นมีความยิ่งใหญ่และงดงามมาก นอกจากนั้นจะยังได้ชม “มุกหิน” ระยิบระยับแปลกตา ที่คุณอาจสงสัยว่าธรรมชาติสร้างความงามเหล่านี้ขึ้นมาได้อย่างไร รวมไปถึงสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ ที่อาศัยอยู่ในภายในถ้ำที่มืดสนิทแห่งนี้ด้วยเช่น ปลาไม่มีตา ปลามุง หอยทาก หอยจิ๋ว ฯลฯ เนื่องจากถ้ำนี้ยังไม่มีสิ่งอำนวยความสะดวกใด ๆ อีกทั้งการเดินทางยากลำบาก บางช่วงอาจต้องว่ายน้ำไป จึงเหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่รักการผจญภัยและเสาะแสวงหาธรรมชาติอย่างแท้จริง นักท่องเที่ยวที่ต้องการเข้าไปเที่ยวในถ้ำ จำเป็นต้องหาผู้ชำนาญในการนำทางที่บ้านแม่ละนา ที่ตั้ง: ตั้งอยู่ที่บ้านแม่ละนา ตำบลปางมะผ้า อำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอน อยู่ห่างจากตัวอำเภอ 12 กิโลเมตร การเดินทาง: จากอำเภอปางมะผ้า ไปตามเส้นทางหลวงหมายเลข 1095 สายปาย-แม่ฮ่องสอน มุ่งสู่ตัวเมืองแม่ฮ่องสอน เมื่อถึงหลักกิโลเมตรที่ 152 มีทางแยกขวาเข้าสู่เส้นทางหลวงหมายเลข 1126 ไปบ้านแม่ละนา 6 กิโลเมตร จากนั้นเลี้ยวขวาไปบ้านแม่ละนาอีก 1 กิโลเมตร จากบ้านแม่ละนาไปอีก 4 กิโลเมตร ถึงถ้ำ วันและเวลาทำการ: ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.00-18.00 น. ค่าเข้าชม: ฟรี สอบถามข้อมูล: โทรศัพท์ 0 5361 2982-3