สร้างในปี พ.ศ. 2546 สมัย นายจารึก ปริญญาพล เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดหนองบัวลำภู ไทยอาสาป้องกันชาติ (ทสปช.) ได้ก่อกำเนิดขึ้นครั้งแรกที่บ้านนาดี และบ้านโคก อำเภอสุวรรณคูหา เมื่อปี พ.ศ. 2517 โดยได้รวมกันเรียกตัวเองว่า "ทสป" (ไทยอาสาป้องกันตนเอง) จับอาวุธขึ้นต่อสู้กับ ผกค. จนได้รับการยกย่องสรรเสริญและถือเอาเป็นแบบอย่างนำไปขยายผลทั่วทั้งประเทศ โดยเรียกราษฎรอาสาสมัครว่า ไทยอาสาป้องกันชาติ (ทสปช.) อนุสาวรีย์แห่งนี้จึงสร้างขึ้นเพื่อเชิดชูวีรกรรมของราษฎร ทสปช. และเพื่อให้คนรุ่นหลังได้รำลึกถึงบรรพบุรุษ