จากพระราชดำริที่ต้องการให้ศูนย์ฯ เป็นเหมือนพิพิธภัณฑ์มีชีวิตที่ให้ประชาชนเข้ามาเรียนรู้และนำไปปฏิบัติได้จริง จากเดิมที่เคยเป็นพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม กินพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 8,500 ไร่ จากวันนั้นมาถึงวันนี้ กว่า 34 ปีแล้ว ที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ได้มุมานะทำการศึกษาวิจัย พัฒนารูปแบบระบบชลประทาน พัฒนาแหล่งน้ำ ควบคู่ไปกับการพัฒนา ป่าไม้และฟื้นฟูผืนดิน ทางศูนย์ฯ ได้ทุ่มเทอย่างเต็มที่ ในการเข้าฝึกอบรมชาวบ้าน ให้เห็นถึงผลเสียของการตัดไม้ทำลายป่า และให้ความรู้เกี่ยวกับไฟป่า อีกทั้งร่วมส่งเสริมงานการเกษตรและส่งเสริมอาชีพในกลุ่มแม่บ้าน ยังส่งผลให้ห้วยฮ่องไคร้ในวันนี้ กลับมาอุดมสมบูรณ์ขึ้นอีกครั้ง ในวันนี้ศูนย์การศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ ได้รับการขนานนามว่าเป็น พิพิธภัณ์ธรรมชาติที่มีชีวิต หรือสวนเพื่อการศึกษา แขกผู้มาเยือนทุกคน จะได้รับความรู้เกี่ยวกับการพัฒนาผืนป่าที่เข้าใจง่าย แถมยังสัมผัสได้ถึงจิตวิญญาณของป่าใหญ่ ด้วยการก้าวย่างเข้าสู่การเดินป่าท่ามกลางลุ่มน้ำห้วยฮ่องไคร้ ซึ่งผ่านผืนป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณตามเส้นทางที่จัดทำไว้ ปิดท้ายด้วยการเข้าชมวิถีฟาร์มสไตล์ภาคเหนือ อาทิ การทำปศุสัตว์เลี้ยงโคนม สัตว์ปีก รวมถึงสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ อย่างกบนานาพันธุ์ด้วย *ที่เที่ยวห้ามพลาด* - สวนหกศูนย์ ใจกลางของศูนย์พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติที่มีชีวิต - วัดป่าศาลาปางสัก (วัดหลวงตา) ปฏิบัติธรรมตามแนวทางของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต - วัดศรีมุงเมือง ชมความงามของมหาวิหารไทลื้อสักการะพระธาตุเจดีย์นพีสีพิศาลมงคลและพระธาตุประจำปีเกิดรอบๆพระเจดีย์ หากเข้าชมเป็นหมู่คณะและต้องการวิทยากรสามารถนัดล่วงหน้า กบของศูนย์นั้น มีสองสายพันธุ์ ทั้ง กบไทย (กบนาหรือกบพื้นเมือง) และกบต่างประเทศ (กบบลูฟร็อก) *กิจกรรมห้ามพลาด* - ชมสาธิตการสร้างฝายไม้ไผ่แบบง่ายๆ เพื่อเป็นองค์ความรู้ในการใช้ชีวิตตามวิถีธรรมชาติ - แคมป์ปิงริมอ่างเก็บน้ำในอุทยานแห่งชาติแม่ตะไคร้