ตามที่นักประวัติศาสตร์ได้ค้นพบหนังสือสำคัญที่ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระราชนิพนธ์พระราชปรารภเรื่องพระพุทธเจ้า และมีข้อความสำคัญกล่าวถึงวัดพระพุทธบาทเขาสมอแคลง ไว้ว่า พระพุทธเจ้าได้เสด็จบิณฑบาตรไปถึงที่นั้น แล้วหยุดฉันท์ที่ใต้ต้นสมอ ที่เขาสมอแคลง ซึ่งเดิมเรียกว่าพนมสมอ เห็นควรจะเป็นที่ตั้งพระพุทธศาสนา ทรงประทับรอยพระพุทธบาทในลักษณะตะแคงขนาดใหญ่ อยู่บนหน้าผา ด้านตะวันตกของวัด อีกทั้งยังปรากฏพระพุทธฉาย บนผนังหน้าผาขนาดใหญ่ ซึ่งถือว่าเป็นพระพุทธบาทตะแคงแห่งเดียวในโลก